суббота, 5 июля 2014 г.

Հետաքրքիր փաստեր փարավոն-թագուհու` Հաթշեպսուտի մասին

Իսկ դուք գիտեիք, որ Բոստոնի գիտնականները ապպացուցել են, որ ամենահայտնի Եգիպտոսի թաուհի Հեփշուտինը սպանել է ինքն իրեն ՝ չարաշարելով կոմսետիկը և մաշկի բուժիչ միջոցնները: Գիտնականները սա հայտնաբերել են ուսումնասիրելով թագուհու կոմսետիկայի տարրանը, որը մինչ այսօր գտնվում է եգիպտաբաննության թանգարանում:
Այդ տարրայի նյութի բաղադրության մեջ մտնում էին ճարպային թույներ, արմավի յուղ ևմուսկանդային պնդուկ: Ասֆալտը և կրեոզոտը գտնվում են այդ թույնի մեջ նույնպես, որոնք այնժամանակներում օգտագործում էին էկզեմանների բուժման համար: 
Բայց ամենահետաքրքիրա այն է, որ այդ նյութի մեջ գտնվում է աշխարհի ամենավտանգավոր կոնցերեգենը՝ բենզոպիրենային ծծումբ: Ինչպես հայտնի է, ծխողների մոտ, սա է առաջացնում քաղցկեղ:Դատելով հայտնագործություններից՝ Հաթշեպսուտը բավականին ինտենսիվ էր օգտագործում այս միջոցը, ինչի արդյունքում էկզեմաների փոխարեն մաշկի քաղցկեղ էր վաստակել: Եթե հաշվի առնենք տարբեր պատմական ամփոփումնները, ապպա թագուհու մահվան պատճառը հենց այս հիվանդությունն է: 
Երբ գիտնականները հայտնաբերեցին Հափշեպուտի դամբարանը 1903 թվականին, գիտնականները տեսան որ թագուհի փարավոնի սարկոֆագը դաարկ է: Որոշ ժամանակ անց հարակից սենյակներից մեկում հայտնաբերեցին երկու մումիա, մեկը սարկոֆագում մյուսը հատակին: 
Հնէաբանները սկզբում ավելի կարևորեցին սարկոֆագի միջի մումիան (որն ինչպես հետո պարզվեց, թագուհու դայակն էր), և այն իրենց հետ տարան, իսկ մյուսը այդպես էլ մնաց գետնին, մինչև այն տասնամյակներ անց չհայտնաբերեցին: Հնէաբան Զահի Հավասսը այն վերստին պատահաբար հայտնաբերեց և հասկացավ, որ մումիան այդքան էլ սովորական չէ, որքան դա թվացել էր առաջին գտնողներին: Նա ուշադրություն դարձրեց այն հանգամանքին, որ մումիայի ձախ ձեռքը սեղմված էր սրտին. այդ կերպ հուղարկավորում էին բացառապես 18-րդ դինաստիայի փարավոններին ու նրանց կանանց:Մի՞թե դա Հաթշեպսուտ էր: Ինչպե՞ս ստուգել դա: Հավասսը հիշեց, որ 1880 թվականին մի արկղիկ էին գտել` մեջը թագուհու ատամ… և իսկապես, այդ ատամը իդեալապես տեղավորվեց մումիայի պակասող ատամի բնում: Հետագայում նաև գենետիկական փորձաքննությունը հաստատեց, որ մումիան հենց փարավոն-թագուհուն էր պատկանում: