Հետաքրքիր փաստեր հին Եգիպտոսի մասին

Որպեսզի ճանճերը չանհանգստացնեին Պեպի II փարավոնին, նրա կողքին միշտ մեղրով ծածկված ստրուկներ էին կանգնում, որպեսզի «շեղեն» ճանճերին:

Այս նույն փարավոնը ռեկորդսմեն է բոլոր փարավոնների շարքում. նա վեց անգամ փարավոն է եղել և վերջացրել է իր ղեկավարությունը 94 տարեկանում:

Եգիպտացի կանայք և տղամարդիկ կանաչ և սև գույների դիմահարդարում էին անում: Համարվում էր, որ նման դիմահարդարումը բուժիչ հատկություններ ունի: Ի սկզբանե դիմահարդարումն օգտագործվում էր ոչ թե գեղեցկության, այլև արևի այրող ճառագայթներից պաշտպանվելու համար:

Եվս մեկ հետաքրքիր փաստ է այն, որ հին Եգիպտոսում կային մարդիկ, ովքեր քնում էին քարերով լցված բարձերի վրա: Հակաբիոտիկները հայտնաբերվել են 20-րդ դարում, սակայն հին Եգիպտոսում ինֆեկցիոն հիվանդությունները բուժվում էին նեխած հացով: Իսկ դա հենց հիմք է հանդիսացել պենիցիլինի ստեղծման համար: Ուստի հետ եգիպտացիներին կարող ենք համարել առաջին հակաբիոտիկների ստեղծողներ: 

Հին Եգիպտոսում կապի ժամանակակից միջոցներ չկային, սակայն մարդիկ չէին հուսահատվում: Նրանք սովորել էին հաղորդագրություններ ուղարկել աղավնիների միջոցով: 

Մենք բոլորս գիտենք, որ գինու արվեստի նախնիները ֆրանսիացիներն են: Սակայն քչերը գիտեն, որ գինու առաջին մառանը հայտնաբերվել է հենց Եգիպտոսում: Բացի այդ` հին եգիպտացիներն առաջիններն էին, որ գինի են պատրաստել: 

Աշխարհում առաջին կտակ նույնպես գրվել է Եգիպտոսում:

Մանեթոն

Մանեթոն կամ Մանեթոն Սեբենիթոսցի - հելլենիստական դարաշրջանի Եգիպտոսի պատմիչ և քուրմ, ապրել է մ.թ.ա. 3-րդ դարում Սեբենիթոս քաղաքում։ Ի թիվս այլ աշխատությունների գրել է հունարեն լեզվով «Եգիպտոսի պատմություն» (Ἀιγυπτιακά, Aigyptiaka) երկը, որտեղ շարադրել է երկրի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև իր օրերը։ Երկում զետեղված են նաև հին Եգիպտոսի փարավոնների արքայացանկերը։ Մանեթոնի երկերը ամբողջությամբ մեզ չեն հասել, նրա «Եգիպտոսի պատմությունից» առատորեն օգտվել են մի շարք անտիկ հեղինակներ, այդ թվում նաև Հովսեփոս Փլավիոսը և Եվսեբիոս Կեսարացին, որոնց միջոցով այն հայտնի է նաև հայ պատմիչներին, մասնավորապես՝ Մովսես Խորենացուն։

Արևի ծնունդը

Երբ Աթոմ աստվածը թոռներ ունեցավ, հանկարծ օվկիանոսում աճեց լոտոս ծաղիկը: Թերթիկների վրա նստած էր մի երեխա: Նա Ռան էր Արևի աստվածը:Ռան շողում էր: Ռան բարձրացավ վերև և լուսավորեց մութ երկինքը, մռայլ օվկիանոսև և սև երկիրը:

 Փոքրիկ Ռան նայեց նրա կողքերը և տեսավ որ ինքը մենակ չէ և ուրախությունից լաց եղավ: Նրա արձունքները իջան երկիր և արձունքները դարձան մարդիլ: Մարդիկ ընկալեցին աստվածների ուժը: Մարդիկ կառուցեցին եկեղեցիներ սովորեցին աստվածներին նվիրված երգեր երգեն: Սկսվեց Ոսկո Դարը: Դա այն դարն էր որ մարդիկ և աստվածները ապրում էին երկրի վրա:

Եգիպտոսի դպրոցները

Թագավորական գրչ Կաիի արձանը, կրաքար (Կաիի դամբարան, Սաքարա մ.թ.ա. III հազարամյակ, Լուվրի, Փարիզ)

Հին թագավորության շրջանում փարավոնի արքունիքում հիմնվում են դպրոցներ, որտեղ սովորում են ապագա գրիչները: Ավելի ուշ երևան են եկել տաճարներին, իսկ նոր թագավորությանշրջանում՝խոշոր պետ. հիմնարկներին կից դպրոցներ: Դպրոցներում սովորում են 5-16 տարեկան տղաները: Աշակերտներըն 12 տարեկանից գրագրի աշխատանք են կատարել գրասենիկներում: Դասերը սկսվել են  վաղ առավոտից, տևել մինչև ուշ երեկո: Դպրոցներում եղել է խիստ կարգապահություն, կիրառվել են մարմնական պատիժներ հիմնական առարկաներն են եղել ընթերցանությունը, գրությունը և համրանքը: Գրագիտության ուսուցումը հերոգլիֆները(սովորաբար խմբով երգելով) և գրավոր վարժությունները: Գրում էին եղեգնյա բարակ փայտիկով, սև ներկով. Կարմրով սկսել են նոր պարբերությունը: Սկզբում գրում էին խեցաբեկորների, կրաքարի կտորների վրա: Գրելուն վարժվելուց հետո թույլատրում էին գրել երկար, նեղ (16սմ) պապիրութի վրա: Մեծ ուշադրություն եր դարձվում համրելուն: Գտնվել են դպրոցական «տետրեր»՝ գործնական բնույթի խնդիրներ լուծումով: «Տետրեր» գրանցվում էին խնդրի լուծումն ու պատասխանը: Ուս. առարկաներից բացի դպրոցներում սովորեցնում էին մարմնամարզական վարժություններ, լով, կիրթ շարժուձև: Տաճարներին կից դպրոցներում, ընդհանուր առարկաներից բացի, ուսուցանում էին կրով, ինչպես նաև աստղագիտություն և բժշկություն: Բարձր դասի երեխաները սովորում էին զինվորական դպրոցներում և դառնում զորապետներ:

Քեոփսի Արևային Նավը

Քեոփսի փարավոնի Արևային նավը նախկինում գտնվում էր հենց բուրգի ներսում: Մոտ 5000 տարի շարունակ հողի մեջ թաղված մնալով՝ 1954 թվականին հայտնաբերվեց բուրգի հարևանությամբ մի փոսի խորքում՝ առանձին կտորներով: Դրանք վերամիավորվել և այժմ պահվում են բուրգի մոտ կառուցված <<Արևային նավի թանգարանում>>:

 Արևային նավը եգիպտական առասպելաբանության մեջ խորհորդանշական իմաստ ունեցող առարկա է՝ կապված օրվա արևային փուլերի և նրա արարիչ արևի աստված  Ռայի (Ամոն-Ռա) պաշտամունքի հետ: Հին եգիպտացիները մշտապես կրկնվող արևածագն ու արևամուտը նմանեցնում էին կյանքի և մահվան հերդագայությանը: Այսպես՝ ամեն առավոտ արևը ծնվում է արևելքում, հասնում մինչև զենիթ, ապած էր անում արևմութքում կամ անհետանում մեռյալների թագավորությունում: Այս ճանապարհորդությունը արևի աստվա Ռան անցնում էր Արևային նավով: Նավի ընտրությունը՝ որպես փոխադրամիջոց, կապված է հին եգիպտական քաղաքակրթության մեջ Նեղոս գետի, առհասարակ ջրի՝ առանցքային նշանակություն ունեցող առժեքի հետ: Հին եգիպտացիները բոլոր երևույթները ջանում էին մեկնաբանել ըստ իրենց դարավոր հավատալիքների: Նրանց համար ամենակարևոր հասկացություններից էր հերդագայության հասկաթությունը, օրինակ՝ գիշերվա և ամեն առավոտ վերածնվող արեգակի շրճապտույտը, տարիներ շրճապտույտը՝ կապված  նեղոսի ջրերի մակարդակից, որոնք կարող էին ինչպես ուրախության, այնպել էլ տխրության առիթ դառնալ (վարարունների կամ երաշտի դեպքում), և կամ կյանքի շրջապտույտը, երբ ծնունդը հաջորդում է մահվան:

Փոքր փաստեր Հին Եգիպտոսի մասին

1965թ կենսաբանները պարզել են, որ եգիպտական արքայադուստր Մենեի մումիայի պահպանված մաշկային բջիջները կենսունակ էին: Իսկ արքայադուստր Մենեն մահացել է հազարավոր տարիներ առաջ: Բազմաթիվ տեղերում այնքան լավ պահպանված մումիաներ են հայտնաբերվել, որ թվում է, թե կենդանի են:

Քար, որը թանկ էր ադամանդից(Երբ արևը աստված էր); Մաս 2-րդ

Ֆրանսիական նավատորմն աննկատ անցավ ծովը, և Հուլիսի երկուսին ֆրանսիացիներն  ափ իջան Եգիպտոսում: Բուրգերի մոտ տեղի ունեցավ վճռական ճակատամարտը եգիպտացիների հետ: Նապոլեոնի բանակի դեմ դուրս էր եկել Եգիպտոսի բեյ Մուրադի այրուձին:Արագավազ  ձիերի հեծած մամլուքները, որ կազմում էին բեյի անձնական գվարդիան, արտակարգ խրխորտ ու մարտական տեսք ունեին. Թվում էր իրենց կեռ թրերով նրանք կկոտրեին ֆրանսիական հետևակին: Սակայն իտալական արշավանքի վետերանների փորձն ու կարգապահությունը հաղթեցին եգիպտական հեծելազորի դյուրաշարժությունը: Բուրգերի մոտ մղված ճակատամարտում ֆրանսիական էքսպեդիթիոն կորպուսը ջախջախեց բեյի զորքերին, և արդեն հուլիսի 25-ին Նապոլեոնը մտավ Կահիրե:

Սակայն հաղթանակից ոչ լռիվ երկու շաբաթ անց բախտը երես թեքեց Նապոլեոնից: Աբուքիրի ծովածոցում, ուր խարիսխ էր նետել ֆրանսիական  ամբողջ նավատորմը, անսպասելիորեն հայտնվեց Նելսոնը: Նավերի անձնակազմերի թույլ էր տրվել ափ իջնել, և ֆրանսիական ծովակալը, չնայած անգլիացիների հայտնվելուն, նույնիսկ մարտական տագնապ չհայտարարեց, քանզի վստահ էր, որ հակառակորդը չի համարձակվի մտնել ստորջրյա վտանգավոր խութերով ու ծանծղուտներով լի ծոցը: Բայց Նելսոնը ներխուժեց ծոց և, նավային հրետանոց կրակ բացելով,խորտակեց ափին սեղմված ֆրանսիական նավերը:Աբուքիրի ծոցում կրած պարտությունը կտրեց Նապոլեոնի ճանապարհը, դեպի Ֆրանսի և երկար ժամանակ նրան պահեց Եգիպտոսում:

Գեներալ Դեզեի կորպուսում, որը հետապնդում էր պարտված Մուրադին,գտնվում էր գիտական հանձնաժողովի անդամ Դոմինիկ Վիվան Դենոնը: Այդ մարդու կյանքն արտակարգ հետաքրքրիր էր: Նրանում, ինչպես գեղադիտակում, հերթվ արտացոլվել են այն ժամանակ Ֆրանսիան ու Եվրոպան ցնցած բոլոր հեղաշրջումները: արիստոկրատ և տաղանդավոր նկարիչ Դենոնը միապետության ժամանակ արժանացավ բոլոր հնարավոր պատիվներին ու արտոնությւոններն: Նրա առջև, որպես նրբաբաց էին Եվրապայի լավագույն տների դռները: Փարիզում նա հնությունների թագավորական հավաքածուի պահապանն էր, ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ և միաժամանակ տիկին Պոմպուդուրի հոմանին: Լյուդովիկոս XV-ը նրան ուղարկեց Պետերբուրգ որպես ֆրանսիականդեսպանության առաջին քարտուղար: Գտնվելով Ռուսաստանում,Դենոնը կարողացավ նվաճել Եկատերինա կայսրուհու բարեհաճությունը: Այնուհետև որպես դեսպան փոխադրվելով Շվեցարիա, նա սերտ բարեկամություննն հաստատեց Վոլտերի հետ, որ մշտական հյուրն էր: